In een Zwitsers Alpendorpje zijn Nederlanders met vakantiehuisjes verwikkeld in een strijd met het nationale telecombedrijf. Recht voor hun huisjes staat een grote 5G-mast gepland. De kwestie staat niet op zichzelf.

Het glinsterende Zwitserse bergdal lokt Nederlander Cock Rootert (69) twee maanden per jaar om te wandelen en skiën. Vanuit zijn houten vakantiehuisje vlakbij Ausserbinn reikt het uitzicht kilometers ver over dennenbossen, een kronkelende rivier en weelderige weiden. Maar nu dreigt onenigheid een stukje van de idylle weg te nemen.

Telecomgigant Swisscom wil pal voor een cluster vakantiehuisjes van onder meer Nederlanders een 5G-mast bouwen, om het digitale netwerk te verbeteren. De huisjeseigenaren vrezen dat de mast het landschap ontsiert en nadelig is voor het verhuren van de chalets. Sommigen zijn ook bezorgd over 5G-straling, een angst die volgens experts niet gegrond is. Met een advocaat hebben de huisjeseigenaren een bewaar ingediend bij het kanton. ,,Er wonen in dit dal zo weinig mensen. Waarom is dat supersnelle internet nodig?'' zegt Rootert, die sinds 2007 elk jaar naar het dal komt.

Zwitserland is nummer één in Europa als het gaat om 5G-dekking: ruim 90 procent van het land ontvangt al 5G. Maar ook op het platteland moet 5G-bereik top zijn, zegt Armin Schaedeli, woordvoerder van Swisscom. ,,We streven naar goed 5G-bereik in heel het land. Vooral op het platteland kan 5G belangrijk zijn, bijvoorbeeld voor toerisme.''

En zo is een discussie ontstaan in het Binndal, vlakbij de Italiaanse grens, die symbool staat voor discussies in heel Europa. De voorlopige locatie voor de paal is recht voor de twaalf vakantiehuisjes van onder anderen vier Nederlandse families. De huisjes liggen een paar honderd meter buiten het dorpje Ausserbinn, waar dertig Zwitsers het hele jaar door wonen.

Toerisme is economisch gezien belangrijk voor het dal, dat in 2011 uitgeroepen is tot landschapspark. De imposante natuur roept niet alleen Rootert naar het Binndal. ,,Ook mijn kinderen en kleinkinderen komen met plezier.'' Tijdens kerst huurt de familie de omliggende huisjes en zijn ze met achttien man. ,,Dan gaan we sleeën, skiën, wandelen en gezellig met elkaar eten.''

Jongeren

Zijn verbeterde digitale communicatiemogelijkheden nodig op zo'n afgelegen plek? Als het aan de vaste bewoners van Ausserbinn ligt wel. ,,Digitalisering is ook hier erg belangrijk'', zegt Roland Jentsch, die al zijn hele leven in het dorp woont. ,,Het wordt steeds moeilijker jongeren te motiveren om in de bergen te wonen. Een snelle internetverbinding zou helpen." Daarbij, legt hij uit, is thuiswerken voor de jongeren die er wel zijn lastig als het bereik slecht is.

De gemeente is, net als de bewoners van de vakantiehuisjes, tegen de bouwplannen van de 20 meter hoge mast. Ambtenaar Stefan Clausen zegt dat de gemeente ook een bezwaarschrift heeft ingediend bij het kanton. ,,Zolang we niet weten wat de 5G-straling teweeg kan brengen bij de gezondheid van de omwonenden, zowel op korte als lange termijn, vindt de gemeente dat de mast er niet mag komen.''

Het lokale verzet staat niet op zichzelf. In 2019 protesteerden duizenden mensen in hoofdstad Bern tegen de aanleg van 5G-antennes. Zwitserland volgt grotendeels Europese wetgeving als het gaat om 5G, maar in de uitbreiding lopen ze voor op andere landen. Inmiddels staan er ruim tweeduizend 5G-antennes verspreid door het land. De woordvoerder van Swisscom: ,,In sommige gemeenten gaat de uitbreiding wegens sterke oppositie wat langzamer, maar we zijn nooit gestopt met het bouwen aan het netwerk.''

Een deel van het verzet tegen 5G-masten berust op angst voor de impact van 5G-straling op de gezondheid. Er zijn volop geruchten over schadelijkheid; concreet bewijs is er niet. Ook één van de huiseigenaren in het Alpendorp maakt zich er zorgen over, al maken de meesten - zoals Nederlander Rootert - zich vooral zorgen over het uitzicht.

Swisscom werkt voor de 5G-uitrol op het platteland samen met Nokia. Topman Kai Sahala, die betrokken is bij de 5G-verkoop, zegt in een videogesprek dat het de consumenten zijn die om snelle verbinding vragen. ,,Het zijn niet de telecombedrijven die het doordrukken. Snel internet begint een mensenrecht te worden. In het Alpendorp hebben zelfs de kleinste ondernemers recht op een goede verbinding.''

Bezwaar

Het was puur toeval dat de huisjeseigenaren achter de 5G-antenneplannen kwamen. ,,Een huurder van een ander huisje las over de bouwplannen in het lokale krantje. Dat krantje lezen wij niet wanneer we in Nederland zijn'', vertelt Rootert. De huurder sloeg alarm bij de huisjeseigenaren en toen was er nog precies een week om bezwaar in te dienen.

Een 5G-paal te midden van zijn uitzicht over de Alpenweiden ziet Rootert niet zitten. Hij pleit voor een alternatieve locatie, of helemaal geen mast. ,,Het gebied is geclassificeerd als landschapspark en er mogen sinds 2011 geen nieuwe huisjes worden gebouwd in het dal. Dan hoort er geen 5G-mast in thuis.'' Daarbij is het 4G-bereik in Ausserbinn volgens Rootert 'hartstikke goed'.

De dorpsbewoners zijn teleurgesteld. ‘We vinden het jammer dat de bewoners van de vakantiehuisjes niet naar ons zijn gekomen om te vragen wat wij ervan vinden. Wij wonen er het hele jaar', zegt Jentsch per e-mail. De zaak uit Ausserbinn ligt inmiddels bij het kanton. Binnenkort valt de beslissing of de 5G-antenne alsnog wordt gebouwd. Rootert: ,,Het is vergeleken met het drukke Nederland een andere wereld hier. Ik hoop dat deze oase van rust behouden blijft.''