De energietarieven stijgen zo hard dat gas en licht in 2022 onbetaalbaar dreigen te worden voor grote groepen Nederlanders. Energiebedrijven bevestigen de trend, schuldhulpverleners reageren bezorgd. 

Was energie mede door de coronacrisis in 2020 nog spotgoedkoop, dit jaar is de situatie totaal omgedraaid. Met name de afgelopen maanden gaat het hard. ,,Betaalde een gemiddeld vierpersoons huishouden een jaar geleden nog 507 euro voor gas en licht op jaarbasis, exclusief belastingen en heffingen, inmiddels is dat opgelopen naar 1229 euro”, zegt Sanne de Jong-Bins van online vergelijker Gaslicht.com. ,,Dat is bijna tweeënhalf keer zoveel.”

Het goedkoopste energiepakket (1 jaar, vast) doet inmiddels bijna 2500 euro. In juli was dat nog 460 euro minder. ,,Een gemiddeld huishouden is maandelijks al 200 euro kwijt aan gas en licht.”

Duidelijkheid 

Energiebedrijven bevestigen de stijgingen en stellen dat die voorlopig aanhouden. Volgens Vattenfall is de toename ‘ongekend hoog’. ,,De prijzen stijgen inderdaad hard, dat zien we in heel Europa, dus ook in Nederland”,

Voornaamste oorzaak van de fors stijgende tarieven is een aanzienlijk tekort aan gas in Europa, vertelt marktanalist Rick Marsman. ,,De prijs van aardgas is bepalend voor de energieprijzen.” Hij legt uit dat afgelopen winter en het voorjaar koud waren, waardoor we beduidend meer gas verstookten.”

Onderhoud

Gevolg is dat de Nederlandse gasvoorraden momenteel voor slechts de helft gevuld zijn, normaal voor deze tijd van het jaar is 85 procent. ,,Ondertussen is er in Europa weinig gas uit de grond gehaald doordat veel gasvelden tegelijk in onderhoud zijn.” 

Gas uit Rusland komt er eveneens weinig, mede door onderhoud door Gazprom. De nieuwe Nord Stream 2-pijpleiding, die Russisch gas naar Europa moet vervoeren, is daarnaast pas over vele maanden operationeel. Ook is de vraag naar gas uit China en de rest van Azië momenteel hoog. De economie herstelde daar al veel sneller van de coronacrisis. ,,In Azië wordt meer betaald en dus varen schepen met extra vloeibaar gas daarheen”, zegt analist Marsman.

Prinsjesdag

Energievergelijker Gaslicht.com voorziet dat de energierekening volgend jaar nog eens honderden euro‘s zal stijgen. ,,Als de prijsstijgingen aanhouden zal een gemiddeld gezin voor gas minimaal 400 euro extra kwijt zijn en voor stroom 150 euro”, zegt De Jong-Bins. Ze spreekt van een zorgwekkende situatie, zeker nu de vaste kosten van energie al jaren stijgen. 

Sinds 2009 stegen de overheidsheffingen van gemiddeld 355 euro naar 755 euro dit jaar. Ook de netbeheerkosten gingen licht omhoog. ,,Vraag is wat er met Prinsjesdag gebeurt en of het kabinet energie nóg duurder gaat maken. De rekening van de klimaatdoelstellingen lijkt nu op alle fronten bij de burger terecht te komen.” 

Zorgwekkend

De energievergelijker krijgt bijval van schuldhulpverleners en het Nibud. ,,De stijgende energieprijzen zijn ontzettend zorgwekkend”, stelt Marco Florijn, voorzitter van de vereniging van schuldhulpverleners NVVK. 

Hij legt uit dat er drie bouwstenen zijn die de inkomenspositie van Nederlanders ondergraven: energie, zorg en huur. ,,Nu, de zorgkosten stijgen al jaren, terwijl de huren eveneens de pan uitrijzen. Energie komt daar dus bij.”

Door deze ontwikkeling zien schuldhulpverleners steeds vaker mensen met relatief hogere inkomens bij hen aankloppen. ,,Hieronder veel kleine zelfstandigen die door de coronacrisis zwaar getroffen zijn. Voor ons is het dweilen met de kraan open.” 

Kwetsbare klasse

Volgens de NVVK moet de politiek hier met komende Prinsjesdag dan ook stil bij staan, zeker nu de verduurzaming energie voorlopig ook niet goedkoper maakt. ,,Het bestaansminimum is al jaren niet aangepast, de bijstand moet omhoog. Ik wil niet overdramatiseren, maar ik zie een groot probleem. We creëren een kwetsbare klasse.” 

Het Nibud, dat adviezen over omgaan met geld geeft, pleit eveneens voor verhoging van de bijstand. ,,Uit eerder onderzoek bleek al dat 650.000 mensen moeite hebben met het betalen van hun energierekening, zij lijden aan energiearmoede”, zegt Gabriëlla Bettonville. ,,Door de stijgende energiekosten wordt die groep steeds groter.”

Snel duidelijkheid

Vattenfall zegt er ondertussen alles aan te doen om burgers en bedrijven dit najaar snel duidelijkheid te geven over de tarieven voor 2022. ,,Dat begint met informeren en inzicht geven in verbruik en hoe er energiebesparing mogelijk is.” Bedoeling is ook om de tarieven voor 2022 eerder dan normaal bekend te maken, stelt Vattenfall.

Resultaten onderzoek
We hebben het de mensen via een poll op Opiniemeters gevraagd. Hieruit is gebleken dat maar 80 procent het eens is met de stelling: “Ik ben bang dat de energierekeningen onbetaalbaar gaan worden in de toekomst”. 10 procent is niet eens met de stelling en 10 procent heeft er geen mening over. 

Aan deze Opiniemeters poll deden 9476 deelnemers mee.