In Limburg wordt de omvang van de ramp die het hoogwater veroorzaakt steeds zichtbaarder. Hele buurten staan onder water, vele honderden mensen zijn al geëvacueerd. Het waterpeil in de Maas heeft vannacht zijn hoogste stand bereikt en kwam niet hoger dan werd verwacht. Een doemscenario lijkt het zuiden van Limburg bespaard te blijven, maar de vrees voor erger in het noorden van de provincie blijft bestaan.

Waar het tot en met donderdagochtend vooral beken waren die problemen veroorzaakten, wordt sindsdien ook met angst en beven naar de Maas gekeken. De rivier, die de provincie van zuid naar noord in twee helften splijt, krijgt namelijk vanuit de Ardennen fors meer water te verwerken dan aanvankelijk gedacht. 

De autoriteiten gingen ervan uit dat vannacht de hoogste stand zou worden bereikt en dat er zo'n 3700 kubieke meter water per seconde door de Maas zou stromen. ,,Dat heeft het net niet gehaald. Dus dat is goed nieuws’', zegt een woordvoerder van de veiligheidsregio tegen regiosite L1.

Maastricht

De waterstroom leverde gisteren opnieuw  surrealistische beelden op. In Maastricht, waar de rivier normaal rustig onder de historische bruggen door stroomt, had de Maas de volle breedte tussen de oevers nodig, en soms meer. In de stroom werd een enorme hoeveelheid materiaal meegevoerd. Veel afgebroken takken en rommel, maar ook spullen die gisteren of eergisteren nog tot de huisraad van een nietsvermoedend gezin ergens stroomopwaarts behoorden, uit de omgeving van het zwaargetroffen Luik bijvoorbeeld.

De schokkende beelden uit die regio doen de mensen in het zuiden de angst om het hart slaan. Naarmate de dag vorderde, werd steeds duidelijker dat veel bewoners van Limburg zich zorgen moeten maken. ,,Het is echt een kritieke situatie”, zei Jos Teeuwen van het Waterschap donderdagmiddag op een persconferentie van de Veiligheidsregio Limburg-Noord.

Alarmfase 1

Burgemeester van Venlo Antoin Scholten, voorzitter van de Veiligheidsregio, maakte duidelijk dat het ook in het noordelijke deel van de provincie alarmfase 1 is. De vrees is dat de schade nog groter wordt dan dat hij nu al is in het zuiden van de provincie. 

Daar, vooral in Valkenburg en omgeving, sloeg het noodlot in de nacht van woensdag op donderdag toe. De Geul trad daar buiten zijn oevers en zette veel huizen en winkels in het toeristische stadje soms meters onder water. Een brug in het dorpje stortte in, de auto's die daarop stonden werden meegesleurd door het water. Een flink aantal bewoners, waaronder mensen die in een hospice en in een zorgcentrum verbleven, werden geëvacueerd. ,,De schade is niet te overzien”, zegt burgemeester Daan Prevoo. Volgens hem gaan herstelwerkzaamheden nog weken duren.

Een eindje noordelijker zet Scholten zich ondertussen schrap voor wat komen gaat. Sinds het hoogwater van de jaren '90 is er veel veranderd, maar de betrokken autoriteiten moesten gisteren ook erkennen dat de dijken langs de Maas nog ‘zwakke plekken’ kennen. ,,Het is ongekend hoog water, dit hebben we nog niet eerder meegemaakt. We halen echt alles uit de kast, maar de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat er op plekken overlast komt. Er zijn plekken langs de rivier die nog zwak zijn.”

‘Bereid u voor op evacuatie’

Evacuatie van duizenden huishoudens langs de rivier is niet te voorkomen, liet Scholten doorschemeren. Een paar uur na de persconferentie werden zijn woorden al waarheid. De gemeente Echt-Susteren verplichtte later die avond  inwoners van  Visserweert hun huis te verlaten. 

,,Als u in bovengenoemde dorpen woont, loopt u het risico dat uw woning onder water komt te staan”, aldus de gemeente. ,,Zorg er daarom voor uw eigen veiligheid voor dat u vanavond, vannacht en een groot deel van morgen verblijft in een ander onderkomen bij vrienden of familie. Het dringende advies is duidelijk: bereid u voor op evacuatie.” 's Avonds volgde ook de gemeente Maastricht die inwoners van twee wijken langs de Maas opriep hun woning zo snel mogelijk te verlaten. 

Eerder op de dag werden honderden woningen rond de Hambeek in Roermond al geëvacueerd. Hun huizen bevinden zich niet ver van de plek waar het water uit de Roer zich bij de Maas voegt. Ook hier worden de nodige problemen verwacht. Ook vanuit Duitsland komen recordhoeveelheden water de provincie binnen. Teeuwen: ,,Als de waterstanden in beide rivieren gelijk is, kan de Roer niet meer afstromen naar de Maas.” Dat moment was donderdag niet ver meer weg. 

Defensie stuurde donderdag honderden militairen extra naar Limburg om te helpen bij de bestrijding van de wateroverlast. Woensdag waren al 68 militairen naar het gebied gestuurd. Inclusief politieondersteuning van de Koninklijke Marechaussee gaat het inmiddels om zo’n driehonderd manschappen in totaal. Het Rode Kruis springt bij met inmiddels 1200 noodbedden. 

De piek van de watertoevoer zal vandaag naar verwachting om 18.00 uur Roermond bereiken. Zaterdagavond volgt Venlo en een dag later de Gelderse grens onder Nijmegen.