Konijnen en vogels mogen vanaf 2023 mogelijk niet meer in een hok of kooi worden gehouden. Dat is het gevolg van een nieuwe dierenwet, die vorige week geruisloos is aangenomen door de Eerste Kamer. Minister Carola Schouten (Landbouw) zit ermee in haar maag. Aldus het AD.

Huisdiereigenaren dreigen in grote problemen te komen door een wetswijziging waarmee de Eerste Kamer vorige week heeft ingestemd. Die nieuwe wet, ingebracht door de Partij voor de Dieren, regelt dat dieren vanaf 1 januari 2023 geen pijn of ongemak meer mogen hebben als ze in een stal, hok of kooi worden gehouden.

De wet gaat niet alleen over vee - zoals kippen, varkens en koeien - maar óók over huisdieren. ,,Daarbij kun je dus ook denken aan het eenzame konijn in het hok in de achtertuin of aan de vogel in de kooi’’, zegt Bas Rodenburg, hoogleraar dierenwelzijn aan de Universiteit Utrecht. Volgens de nieuwe wet moeten dieren natuurlijk gedrag kunnen vertonen: hokken, stallen en kooitjes moeten daarop worden aangepast.

Bewegingsvrijheid

,,Een konijn zit nu vaak in z’n eentje in een hok, terwijl het eigenlijk heel sociale dieren zijn’’, zegt Rodenburg. ,,Dat geldt ook voor parkieten en andere vogels, die van nature veel bewegingsvrijheid hebben.’’ Verder zou kunnen gelden dat katten altijd de mogelijkheid moeten krijgen om naar buiten te gaan.

Rodenburg plaatst vraagtekens bij de uitvoerbaarheid: ,,De vraag is of de wet te handhaven is.’’ Minister Schouten ontraadde afgelopen april de wetswijziging. Toch stemde een meerderheid in de Tweede Kamer ermee in. Ook de Eerste Kamer ging vorige week akkoord: de senaat deed die af als hamerstuk.

Uitlaten

Partijen in het parlement zijn nu bezorgd. ,,Mogen we honden nog aangelijnd uitlaten of moeten we ze de vrijheid geven om de kat van de buurvrouw op te eten?’’ vraagt CDA-Kamerlid Derk Boswijk zich af. VVD, CDA, SGP en BBB vrezen bovendien desastreuze gevolgen voor de veehouderij in Nederland.

Minister Schouten laat weten dat haar ministerie ‘analyseert’ wat de aangenomen wet in de praktijk gaat betekenen. ,,De wet is heel open geformuleerd’’, zegt ze. ,,Daarbinnen moet je kijken wat wel en wat niet kan.’’ Zo is het volgens Schouten lastig te bepalen wat nu precies natuurlijk gedrag van dieren is. 

Ook onder boeren heerst onrust over de nieuwe wet. ,,Als je dit streng invult, is dit het einde van de intensieve veehouderij.’’ Lees hieronder welke gevolgen de nieuwe regels nog meer kunnen hebben.

De wetswijziging is in ieder geval een grote overwinning voor de Partij voor de Dieren, die dit eind april voorstelde in de Tweede Kamer. ,,Alle eendjes zwemmen in het water’’, citeerde Partij voor de Dieren-Kamerlid Leonie Vestering het bekende kinderliedje. ,,Maar jaarlijks hebben ruim acht miljoen eenden in de Nederlandse veehouderij geen zwemwater, waardoor ze niet kunnen zwemmen. Zonder zwemwater rust hun hele gewicht voortdurend op hun zwemvliezen. Daar is hun lichaam niet voor gebouwd. Jonge kuikens vallen om, blijven liggen en sterven.’’

Die boodschap raakte een meerderheid in de Kamer: onder meer D66, PVV, PvdA, SP, Forum voor Democratie, GroenLinks, JA21 en Volt steunden de wetswijziging: 89 van de 150 Kamerleden waren vóór. De wetswijziging zorgt ervoor dat ‘het houden van dieren in een bepaald houderijsysteem’ - zoals stallen - géén ‘redelijk doel’ meer mag zijn om dieren pijn te mogen doen.

Biggenstaarten

Een juridische formulering die erop neerkomt dat dieren vanaf 2023 zo veel mogelijk hun natuurlijke gedrag moeten kunnen vertonen. En dat gaat vérder dan eendjes die moeten zwemmen in het water. Zo zou het kunnen dat biggenstaarten straks niet meer mogen worden weggebrand, kalveren en geiten niet meer mogen worden onthoornd en konijnen in de grond moeten kunnen graven. Ook zou het kunnen dat varkens altijd in de modder moeten kunnen wroeten. En dat kalfjes en biggetjes niet kort na de geboorte mogen worden weggehaald bij hun moeder.

,,Als je deze wetswijziging streng invult, is dit het einde van de intensieve veehouderij’’, zegt een bron bij het ministerie van Landbouw. Carola Schouten, demissionair minister van Landbouw, waarschuwde in april al voor ‘heel veel discussie’ over dit wetsvoorstel. ,,Dit amendement is heel algemeen geformuleerd en is praktisch niet uitvoerbaar’’, stelde Schouten toen.

Impact

Maar nu de wetswijziging door beide Kamers is aangenomen, móét Schouten er wel wat mee. Ze werkt aan een ‘juridische analyse van de consequenties en een analyse van de impact voor de praktijk voor het houden van dieren’. ,,Voor het zomerreces zal ik de Kamer informeren over de stand van zaken’’, zei Schouten gisteren in de Tweede Kamer.

Partijleider Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren wil dat Schouten met de veehouderij een plan opstelt om de wet uit te voeren. ,,Ministers hebben de afgelopen twintig jaar meerdere keren beloofd dat het natuurlijk gedrag van dieren leidend wordt in de veehouderij’’, herhaalde Ouwehand gisteren in de Kamer.

Gemor

Ondertussen klinkt bij boeren gemor. De Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) denkt dat partijen zich hoogstwaarschijnlijk ‘niet goed gerealiseerd hebben’ wat het amendement inhoudt en welke gevolgen het heeft. Boerenvoorman Jan Cees Vogelaar - actief voor JA21, waarvan partijleider Joost Eerdmans vóór stemde - stelt nu dat het ‘prima’ is dat de veehouderij systemen ontwikkelt die meer passend zijn bij de natuurlijke eigenschappen van dieren. ,,Maar wel met gezond verstand’’, voegt Vogelaar eraan toe.

,,Dit onuitvoerbare voorstel gijzelt niet alleen de veehouderij, maar heeft mogelijk ook verstrekkende gevolgen voor mensen met een huisdier’’, zegt VVD-Kamerlid Thom van Campen. ,,Het schiet zijn doel totaal voorbij.’’ Van Campen wil dat Schouten met ‘realistische regels’ komt. De minister hield Van Campen gisteren voor dat de VVD vorige week in de Eerste Kamer ermee instemde om géén debat meer te voeren over de wetswijziging en die af te handelen als hamerstuk.

Dierenwelzijn

Bas Rodenburg, hoogleraar dierenwelzijn aan de Universiteit Utrecht, zegt niet verrast te zijn door de aanscherping van de wet. ,,Dierenwelzijn wordt in Nederland en in de Tweede Kamer een steeds belangrijker onderwerp. Tegelijk is het ook een onderwerp waarover veel op Europees niveau wordt bepaald. Daar wordt op dit moment ook gesproken over grote veranderingen in de veehouderij, om dierenwelzijn te verbeteren.’’

Volgens Rodenburg is de ingangsdatum van 1 januari 2023 te snel. ,,De gestelde termijn is kort, terwijl de veranderingen groot zijn. Je loopt het risico dat de veehouderij onvoldoende de kans en de tijd krijgt om de noodzakelijke aanpassingen door te voeren.’’

Onverstandig

CDA-Kamerlid Derk Boswijk vindt het onverstandig om ‘natuurlijk gedrag van dieren’ ruim baan te geven. ,,Het klinkt heel sympathiek. Maar soms is het in het belang van andere dieren, of het dier zelf, om het natuurlijk gedrag te beperken.’’ Ook Boswijk vreest dat huisdiereigenaren door de nieuwe wet in problemen komen.

Schouten wil niet vooruitlopen op de vraag wat boeren en huisdiereigenaren precies gaan merken van de nieuwe wet. ,,Maar ik snap de vraag om meer duidelijkheid.’’ De verwachting is dat de Tweede Kamer na de zomer in debat moet over wat onder natuurlijk gedrag van dieren moet worden verstaan. En of konijnen, varkens en eenden na 2023 niet meer in een hok mogen zitten.