De terrassen open, avondklok weg, scholen en onderwijsinstellingen verder open, thuisbezoek van één naar twee personen, de detailhandel die verder opent, honderd mensen bij uitvaarten en theorie-examens die weer mogen worden afgenomen: Nederland gaat volgende week verder van het slot. Hoe reageren organisaties op de versoepelingen, Aldus het AD.

Volgens FNV Zorg & Welzijn speelt het kabinet ‘Russisch roulette’ met de ziekenhuiszorg. ,,Het is volle bak in de ziekenhuizen, er is een hoog ziekteverzuim en operatiekamers zijn gesloten omdat medewerkers meehelpen op de intensive cares. Het beleid is nog steeds: alle hens aan dek”, zegt bestuurder Elise Merlijn. Ze snapt dat de samenleving snakt naar versoepelingen. ,,Maar ik vraag me af hoe blij mensen straks zijn als ze voor een gesloten ziekenhuisdeur staan.”

Ook beroepsorganisatie NU’91 maakt zich zorgen. ,,Iedereen wil versoepelen, wij ook. Maar dat kan alleen als het niet leidt tot meer ziekenhuisopnames”, zegt een woordvoerder. Dat is met de versoepelingen zoals ze nu op tafel liggen alleen mogelijk als iedereen zich aan de coronamaatregelen houdt, zegt hij. ,,En dat is een utopie. Deze versoepelingen komen dus nog echt te vroeg.”

Geen dag te vroeg

Vakbond CNV zegt daarentegen dat de versoepelingen geen dag te vroeg komen. Te veel bedrijven in de horeca en detailhandel staan volgens de bond momenteel op omvallen na maanden van sluiting, wat veel mensen hun baan dreigt te kosten. Een structurele opening zou de werkgelegenheid ten goede komen: in de horeca werken ongeveer een half miljoen mensen, in de detailhandel 800.000. ,,Deze groep moet zo snel mogelijk weer aan het werk.’’

Ziekenhuisdirecteur Marjolein Tasche noemt de versoepelingen echter ‘een heel risicovolle gok’. ,,Het komt op mij als heel onverantwoord over”, zegt de baas van het Franciscus Gasthuis & Vlietland in actualititeitenprogramma De Vooravond. Tasche wijst erop dat de druk op de zorg in haar ziekenhuis in Rotterdam-Noord nog altijd hoog is. ,,Medewerkers lopen op hun tandvlees”, zegt ze. En volgens haar is het Franciscus Gasthuis niet het enige ziekenhuis dat er zo voorstaat.

Teleurstelling

Volgens FNV-bestuurder Edwin Vlek, die zich bij de vakbond richt op de horeca, biedt het openen van de terrassen geen oplossing voor een groot deel van de cafés en restaurants. ,,Het is fijn dat de horeca weer iets mag en dat er weer iets van perspectief is. We zijn wel teleurgesteld door de beperkingen die dit met zich meebrengt, waardoor de versoepelingen niet direct bijdragen aan herstel van de sector, alleen in minimale mate”, aldus Vlek. Door de vele nog altijd geldende beperkingen kan er volgens hem eigenlijk niet echt gesproken worden van een opening van de horeca.

Kijken naar wat wel kan in de horeca in plaats van wat niet, is juist nu belangrijk, geeft Vlek verder aan. ,,Kijk bijvoorbeeld naar de hotels. Vakantiegangers in deze hotels verplaatsen zich nu buiten de hotels om elders eten te halen. Dit terwijl ze als een soort van besloten groep in het hotel dit veel beter kunnen doen in de hotel-restaurants zelf.” Ook voorziet de FNV’er dat de handhaving straks lastig zal blijven doordat de terrassen al om 18.00 uur dicht moeten.

Stap vooruit

Winkeliers vinden de versoepelingen een belangrijke stap vooruit. ,,Mensen zijn blij weer veilig en zonder afspraak in hun favoriete winkel te kunnen kopen. Voor ondernemers betekent het meer kansen voor broodnodige omzet”, zo reageert winkeliersorganisatie INretail.  ,,Laat deze stap van het kabinet daarom ook de opmaat zijn naar een snelle volgende.” Pas als alle belemmeringen weg zijn is ‘echt ondernemen’ volgens de organisatie weer mogelijk. Zolang er nog beperkende maatregelen gelden, blijft steun van de overheid bovendien noodzakelijk, benadrukt de brancheclub.

INretail denkt ook dat ondernemers met non-foodwinkels het kabinet waarschijnlijk nog heel lang nodig zullen hebben om schulden op een realistische manier te kunnen aflossen. Dit is omdat ze ook weer investeringsvermogen zullen moeten opbouwen. ,,Al het geld is afgelopen jaar in de zaak gestopt en nog steeds. Daarnaast zijn enorme schulden opgebouwd. Voor die situatie moet een oplossing komen.”

Eenzaamheid

Het verruimen van de bezoekregeling van één naar twee personen op één dag is een stap in de goede richting in de strijd tegen vereenzaming van ouderen, zegt ouderenbond Anbo. ,,We horen van mensen die bellen of mailen dat ze veel eenzamer geworden zijn. Voor hen is dit een uitkomst”, zegt de woordvoerder.

Studentenorganisaties en het hoger onderwijs zijn opgetogen dat studenten vanaf volgende week maandag weer gemiddeld één dag per week fysiek onderwijs kunnen volgen. ,,Studenten hebben lang gewacht om weer naar de campus te mogen en nu is het eindelijk zo ver”, reageert voorzitter Lyle Muns van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). Hij noemt de eerste versoepeling ‘broodnodig om jongeren weer een klein beetje ruimte te geven’.

Grote opluchting

Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) noemt het ‘een grote opluchting voor studerend Nederland om terug de collegebanken in te mogen’. Voorzitter Dahran Çoban stelt vast dat maanden online-onderwijs ‘hun tol hebben geëist’. ,,Je medestudenten en docenten weer kunnen zien is een enorme opsteker.” Eén dag per week weer fysiek naar hbo of universiteit gaan “gaat hopelijk het verschil maken voor studenten, zodat we op een positieve manier dit studiejaar kunnen afronden”, aldus Çoban.

Ook de hogescholen en universiteiten zijn positief. ,,Dit is waar we al zo lang naar toeleven”, zegt voorzitter Maurice Limmen van de Vereniging Hogescholen. ,,Na ruim vier maanden grotendeels online-onderwijs, staan studenten, docenten en medewerkers in het hbo te trappelen elkaar weer op de campus te ontmoeten.” Ook Pieter Duisenberg, de voorzitter van universiteitskoepel VSNU, spreekt van ‘een opsteker voor onze studenten‘. Hij zegt dat de universiteiten ‘er alles aan gaan doen om zo snel mogelijk meer fysieke ontmoeting te faciliteren‘. ,,Via colleges, werkgroepen, maar ook in onze universiteitsbibliotheken en andere gebouwen.”

Dringende oproep

Unicef Nederland doet een dringende oproep de middelbare scholen per direct helemaal te heropenen. De kinderrechtenorganisatie zegt zich grote zorgen te maken dat de opening van het voorgezet onderwijs niet wordt genoemd in het ‘openingsplan’ van het kabinet. Volgens Unicef staat de kwaliteit onder druk en is de toegang tot fysiek onderwijs mondjesmaat. 

,,De gedeeltelijke schoolsluiting gaat al zijn achttiende week in. Wij vinden dat het openingsplan van het kabinet dé plek is om prioriteit te geven aan volledige opening van het voortgezet onderwijs”, zegt Suzanne Laszlo, directeur van Unicef Nederland. De organisatie wil dat er snel een plan komt waarin een streefdatum en concrete stappen staan.

Op tanden bijten

De reisbranche heeft voorlopig niets aan mogelijke versoepelingen, zegt branchevereniging ANVR. De toeristensector in het buitenland zit volgens de branchevereniging niet te wachten op reizigers uit een land met een hoog aantal besmettingen. ,,We willen voorkomen dat Nederlanders niet welkom zijn in andere landen omdat wij een hoog aantal besmettingen hebben. Wat mij betreft bijten we nog even op de tanden”, zegt ANVR-directeur Frank Oostdam.